ما نگاهی دقیق تر به سواد رسانه ای و آنچه آن را در شرایط فعلی ما بسیار مهم می کند، می اندازیم.

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چه مقدار از رسانه هایی که مصرف می کنید واقعی هستند؟ با توجه به اینکه زمان زیادی از ما توسط اشکال مختلف رسانه ها صرف می شود، باید مطمئن شویم که آن را عاقلانه مصرف می کنیم. در این مقاله، سواد رسانه‌ای چیست، چه چیزی آن را بسیار مهم می‌کند و راه‌هایی را بررسی می‌کنیم که بتوانید در مورد سواد رسانه‌ای اطلاعات بیشتری کسب کنید. همچنین نگاهی به تاثیر سواد رسانه ای و برخی مهارت های سواد رسانه ای خواهیم داشت.

سواد رسانه ای چیست؟

سواد رسانه ای(media literacy): برای کسانی از شما که قبلاً این اصطلاح را نشنیده اید، ممکن است کمی گیج کننده به نظر برسد. شاید شما معنی «رسانه» و «سواد» را بدانید، اما قبلاً استفاده از آنها را با هم نشنیده باشید. قبل از اینکه بتوانیم این اصطلاح را بفهمیم، باید معنای رسانه و سواد را به طور جداگانه درک کنیم.

رسانه چیست؟

رسانه(media) یک اصطلاح گسترده است و اشکال مختلفی را در بر می گیرد. رسانه هر گونه خروجی ارتباطی است که برای توزیع اطلاعات، سرگرمی و داده استفاده می شود. اساساً رسانه روشی است که از طریق آن پیام ها به مخاطبان توزیع می شود. هنگامی که به عنوان "رسانه های جمعی" از آن یاد می شود، این در رابطه با اشکال رسانه ای است که می توانند در مدت زمان کوتاهی به مخاطبان انبوه دسترسی پیدا کنند (مانند روزنامه ها و تلویزیون). بیایید نگاهی به سایر رسانه های رایج بیندازیم:

رسانه‌های اجتماعی (این شامل پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک، توییتر و اینستاگرام می‌شود. ما از آنها برای توزیع محتوا در بین اتصالات خود در این پلتفرم‌ها استفاده می‌کنیم)

• فیلم
• رادیو
• بازی های رایانه ای
• کتاب ها
• دستگاه های هوش مصنوعی

سواد چیست؟

سواد(literacy): ما می توانیم سواد را به عنوان توانایی شناسایی، تفسیر، درک و برقراری ارتباط تعریف کنیم. مهارت های سواد شامل توانایی خواندن، نوشتن، صحبت کردن و گوش دادن موثر است. بنابراین، چگونه این دو کلمه به هم گره می خورند؟ سواد رسانه ای توانایی درک اطلاعاتی است که به ما ارائه می شود و پاسخ مناسب می دهد. ما باید تلاشی آگاهانه انجام دهیم تا بفهمیم چگونه همه اشکال رسانه ایجاد و مصرف می شوند. در ادامه مقاله در مورد اینکه چرا این بسیار مهم است بحث خواهیم کرد.

تاثیر سواد رسانه ای (The impact of media literacy):

چه در اینستاگرام و چه در روزنامه‌های روزانه، ما روزانه توسط انواع مختلف رسانه احاطه شده‌ایم. رسانه نحوه سرگرم ماندن، ارتباط و مطلع ماندن ما است، بنابراین تأثیر زیادی بر زندگی ما دارد. با توجه به افزایش محبوبیت خدمات اشتراکی مانند نتفلیکس و تلفن های هوشمند، رسانه ها هرگز به این راحتی در دسترس نبوده اند. آمارها نشان می دهد که آمریکایی ها به طور متوسط روزانه 473 دقیقه را صرف مصرف رسانه می کنند. علاوه بر این، میانگین استفاده روزانه از رسانه های اجتماعی در سراسر جهان 145 دقیقه در روز است. به ویژه جوانان معمولاً هر روز زمان زیادی را صرف مرور برنامه های رسانه های اجتماعی می کنند. همانطور که به زودی در مورد آن صحبت خواهیم کرد، این می تواند برای ذهن های جوان بسیار خطرناک باشد. بسیاری از ما نظرات خود را بر اساس رسانه ها شکل می دهیم، از طریق رسانه با دوستان و خانواده در ارتباط می مانیم و خود را با استفاده از رسانه ها آموزش می دهیم. شکی نیست که رسانه ها به طرق مختلف بر زندگی ما تأثیر می گذارند.

پیام های رسانه ای در مقابل جلوه های رسانه ای(Media messages vs media effects)

همانطور که در مورد سواد رسانه ای بحث می کنیم، مهم است که بین دو مفهوم اصلی تمایز قائل شویم. پیام های رسانه ای و جلوه های رسانه ای:

پیام های رسانه ای(Media messages)

این پیام زیربنایی و قصد همه رسانه هایی است که توزیع می شود. پیام‌های رسانه‌ای معمولاً هدفشان سرگرم کردن، متقاعد کردن یا آموزش است. ممکن است یک پیام رسانه ای اهداف متعددی داشته باشد، مثلاً یک تبلیغ سرگرم کننده و در عین حال متقاعدکننده.

به بیان ساده، رسانه ها برای خدمت به یک هدف ایجاد شده اند. پیام های رسانه ای اطلاعات مورد نظری هستند که سازندگان می خواهند برای پیشبرد اهداف خود، هر چه که باشد، منتقل کنند.

جلوه های رسانه ای(Media effects)

از سوی دیگر، اثر رسانه ای یک اثر قابل اندازه گیری است که در نتیجه پیام های رسانه ای رخ می دهد. نوع تأثیر و میزان تأثیر بستگی به خود پیام رسانه ای و مخاطبی دارد که از آن پخش می شود.

رسانه های جمعی می توانند بر افکار، نگرش ها و رفتار مخاطبان تأثیر بگذارند و اغلب در شکل دادن به فرهنگ مدرن نقش دارند. چنین تأثیراتی همچنین می تواند باورهای موجود، چه باور خوب یا بد را ، تقویت کند. رسانه‌هایی که مصرف می‌کنیم همچنین پتانسیل ایجاد تغییرات مهم را دارند - بزرگ یا کوچک.

چرا سواد رسانه ای مهم است(Why media literacy is important)

با وجود نکات مثبت زیاد، خطرات و مسائل زیادی در دنیای رسانه وجود دارد. بدون احتیاط و مراقبت، این خطرات می توانند مصرف رسانه ها را به طور بالقوه مشکل ساز کنند. سواد رسانه ای به ما این امکان را می دهد که فصد رسانه ها را زیر سوال ببریم و از خود در برابر هرگونه تأثیر منفی رسانه ها محافظت کنیم.

بنابراین، برخی از جنبه های منفی رسانه ای که بدون سواد رسانه ای مصرف می شود چیست؟

اخبار جعلی(Fake news)

به لطف قدرت اینترنت، همه ما قادریم اطلاعات را با جهان به اشتراک بگذاریم. ما می توانیم اطلاعات را در رسانه های اجتماعی، ایمیل، یا حتی وب سایت های منبع باز مانند ویکی پدیا به روز کنیم. با وجود آزادی بسیار زیاد در به اشتراک گذاری اطلاعات، اجتناب ناپذیر است که نمی توان همه آنها را قابل اعتماد دانست.

اخبار جعلی و اطلاعات نادرست در عصر اینترنت گسترده شده است، بنابراین مهم است که بتوان بین اخبار جعلی و اخبار واقعی تمایز قائل شد. رسانه‌هایی که مصرف می‌کنیم نظرات ما را در مورد بسیاری از موضوعات مهم شکل می‌دهند- از جمله سیاست، مراقبت‌های بهداشتی، و رویدادهای جاری.

آخرین چیزی که می خواهیم این است که چنین نظرات مهمی را بر اساس دروغ و اطلاعات نادرست بنا کنیم. پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و فیس‌بوک امکان اشتراک‌گذاری سریع اطلاعات را فراهم می‌کنند، که به اخبار فرصتی برای انتشار سریع می‌دهد و اغلب اخبار جعلی را باورپذیر می‌کند.

همه اخبار جعلی با نیت بد توزیع نمی شوند. یک چشم انداز از اطلاعات غلط عمدی و غیرعمدی وجود دارد. اگر می‌خواهید مهارت‌های خود را برای شناسایی اخبار جعلی در رسانه‌ها تقویت کنید، (شما می توانید به مقاله Disinformation, Misinformation, and Fake News Teach-Outمراجعه نمایید.)

تعصب رسانه ای(Media bias)

تعصب رسانه ای یک موضوع مداوم در صنعت رسانه است. جهت گیری رسانه ای نظرات جانبدارانه توزیع کنندگان اخبار هنگام انتخاب داستان ها و رویدادهایی است که پوشش داده و پخش می شوند.

این موضوع بسیار مهمی است که باید به آن پرداخت. بدون آگاهی از سواد رسانه ای، مردم می توانند رویدادهای عظیمی را که به دلیل سوگیری رسانه ای در حال وقوع است، کاملاً از دست بدهند یا اشتباه تفسیر کنند. روزنامه نگاران و تهیه کنندگان اخبار اغلب موقعیت ها را به گونه ای ترسیم می کنند که به نفع یک طرف ماجرا باشد.

ما باید بتوانیم نظرات و دیدگاه های خود را در مورد موقعیت ها شکل دهیم. سوگیری رسانه ای می تواند منجر به عدم درک کامل مصرف کنندگان از سناریوها و موضوعات شود و نظرات ما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل است که سواد رسانه ای مهم است. به ما این امکان را می دهد که به طور انتقادی در مورد اطلاعاتی که دریافت می کنیم فکر کنیم.

نگرانی های سلامت روان (Mental health concerns)

متأسفانه بسیاری از رسانه های موجود امروزه سلامت روان جوانان را تهدید می کند. مطالعات نشان داده اند که بین استفاده زیاد از رسانه های اجتماعی و اضطراب و افسردگی رابطه وجود دارد.

در کنار خطر قلدری و آزار آنلاین، فشار مقایسه کردن خود با دیگران در پلتفرم های رسانه های اجتماعی نیز وجود دارد. اینفلوئنسرها(سلبریتی ها) اکنون در تمام پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی برجسته هستند و تصویری از آنچه باید به نظر برسید یا باید انجام دهید را ترسیم می‌کنند.

با این حال، مانند بسیاری از چیزهای آنلاین، این پست ها همیشه صادق نیستند. این عکس‌ها تمام جنبه‌های زندگی مردم را به تصویر نمی‌کشند و فقط تجملات را برجسته می‌کنند. اغلب، آنها با هدف فروش یا تبلیغ یک نام تجاری یا محصول خاص، حمایت مالی یا محتوایی با سرپرستی بالایی دارند.

به‌ویژه مخاطبان جوان‌تر ممکن است میزان کامل این پست‌ها را درک نکنند و خود را با چیزی که به نظر می‌رسد یک زندگی ایده‌آل است مقایسه کنند. مهارت های تفکر انتقادی برای مشاهده عینی چنین محتوایی ضروری است.

توانایی تمایز بین محتوای ارزشمند در رسانه های اجتماعی می تواند تفاوت بین یک تجربه مثبت یا منفی رسانه های اجتماعی باشد. با توسعه مهارت‌های سواد رسانه‌های اجتماعی، می‌توانیم به آینده‌ای کمک کنیم که در آن هیچ‌کس از نظر اجتماعی احساس انزوا نکند.

دسترسی به اینترنت و رسانه(Internet and media access)

نکته دیگری که باید در نظر گرفت دسترسی به رسانه و اینترنت است. برای بسیاری از ما، داشتن یک اتصال وای فای قوی و فناوری دسترسی به اینترنت لوکس به نظر نمی رسد. با این حال، افراد زیادی هستند که از چنین امتیازی برخوردار نیستند.

کسانی که به اندازه کافی خوش شانس نیستند که به پلتفرم های آنلاین دسترسی آسان داشته باشند، ممکن است به شکل های خبری و اطلاعات آنلاین عادت نداشته باشند. هنگامی که در معرض رسانه ها قرار می گیرند ممکن است برای تمایز اطلاعات جعلی از اطلاعات واقعی تلاش کنند، بنابراین آموزش همه در مورد موضوع سواد رسانه ای مهم است.

مهارت های سواد رسانه ای(Media literacy skills)

برای اطمینان از مصرف ایمن رسانه‌ها، می‌توانید برخی از مهارت‌های کلیدی سواد رسانه‌ای را انتخاب کنید و سفر خود را برای سواد رسانه‌ای آغاز کنید. بیایید به چند مهارت مفید برای شروع نگاه کنیم:

تجزیه و تحلیل و ارزیابی محتوای رسانه ها(Analyse and evaluate media content)

ما در عصری زندگی می کنیم که کتابخانه وسیعی از اطلاعات در دسترس ماست. برای اینکه انتخاب کنیم چه رسانه ای مصرف می کنیم، بهتر است ابتدا اطلاعات را با سواد رسانه ای تحلیل کنیم. هنگام تجزیه و تحلیل یک قطعه رسانه، باید به ارتباط، دقت، سوگیری و قابل اعتماد بودن محتوا توجه داشته باشید.

این مهارت به عنوان تجزیه و تحلیل رسانه نامیده می شود و شامل تمام تحقیقاتی است که در نقد یک قطعه رسانه انجام می شود. با تجزیه و تحلیل محتوا، می توانید تعیین کنید که هدف محتوا چیست و تأثیر بالقوه آن رسانه ممکن است داشته باشد. سواد رسانه ای ارتباط تنگاتنگی با تفکر انتقادی دارد – این یک مهارت ضروری برای انتخاب محتوای رسانه ای است.

محتوا ایجاد کنید(Create content)

همانطور که در طول این مقاله ذکر کردیم، تولید رسانه در اینترنت برای ما آسان است. برخی از راه‌هایی که می‌توانیم به دنیای رسانه‌ها کمک کنیم، از طریق پست‌های وبلاگ، ویدیوهای YouTube، پادکست‌ها و حتی پست‌های رسانه‌های اجتماعی است.

با درک قوی از سواد رسانه ای، می توانید محتوای آنلاین را با نیت خوب ایجاد کنید و به ثروت رسانه های مفید موجود آنلاین بیفزایید. حتی می‌توانید از رسانه‌ها برای آموزش دیگران در مورد چرایی اهمیت سواد رسانه‌ای استفاده کنید. با ایجاد رسانه خود، مهارت های سواد رسانه ای خود را در طول مسیر توسعه خواهید داد.

بر اساس دانش خود عمل کنید(Act based on your knowledge)

توانایی عمل بر اساس دانش شما از سواد رسانه ای یک مهارت بسیار مهم در سواد رسانه ای است. ایجاد تغییر در زندگی خود بر اساس یک منبع رسانه ای بسیار قابل اعتماد، بر اساس دانش سواد رسانه ای شما عمل می کند.

برای مثال، اگر یک منبع قابل اعتماد اطلاعاتی در مورد یک موضوع جهانی به اشتراک می‌گذارد و شما متعهد می‌شوید که برای کمک به آن هدف داوطلب شوید - این کار بر اساس دانش سواد رسانه‌ای شما عمل می‌کند.

به طور مشابه، ممکن است بخواهید در حوزه های مختلف رسانه درگیر شوید.

ExpertTrack ما چگونه در عصر رسانه‌های اجتماعی و دیجیتال روزنامه‌نگار شویم، به شما مهارت‌های تولید و مصرف اخبار با کیفیت را می‌دهد.

چگونه باسواد رسانه ای شویم(How to become media literate)

اکنون می دانیم که نباید هر چیزی را که در رسانه ها می بینیم و می خوانیم باور کنیم. اما چگونه بدانیم به چه چیزی اعتماد کنیم؟ بیایید به چند روش برای تبدیل شدن به سواد رسانه ای نگاه کنیم.

خود را در زمینه سواد رسانه ای آموزش دهید(Educate yourself on media literacy)

شما با صرف زمان برای خواندن این مقاله یک قدم جلوتر هستید. اما شما هرگز نمی توانید دانش کافی داشته باشید و یک راه عالی برای توسعه مهارت های خود ادامه یادگیری است. منابع زیادی به صورت آنلاین وجود دارد که به شما در سفر سواد رسانه ای کمک می کند.

مهارت های خود را تمرین کنید (Practice your skills)

با توجه به میزان رسانه ای که هر روز در معرض آن قرار می گیریم، تحلیل عمیق تک تک رسانه ها تقریبا غیرممکن است. با این حال، هرچه بیشتر مهارت های سواد رسانه ای خود را تمرین کنید، در تحلیل و ارزیابی رسانه ها بهتر خواهید بود.

همانطور که روی این مهارت ها کار می کنید، نگاه انتقادی شما به رسانه ها و احتیاط در مورد آنچه مصرف می کنید به یک عادت تبدیل می شود و می توانید محتوا را به شیوه ای سالم تر مصرف کنید.

رسانه ای که مصرف می کنید را زیر سوال ببرید(Question the media you consume)

شما باید تلاش آگاهانه ای برای ارزیابی رسانه ای که مصرف می کنید انجام دهید. شما می توانید این کار را با پرسیدن چند سوال کلیدی در مورد رسانه ای که با آن مواجه می شوید انجام دهید. با این کار می توانید به هدف مصرفی خود پی ببرید و تعیین کنید که آیا ارزش مصرف دارد یا خیر.

در اینجا مواردی وجود دارد که می توانید از خود بپرسید:

1. هدف از این محتوا چیست؟
2. برای چه کسی طراحی شده است، آیا مخاطب خاصی را هدف قرار داده است؟
3. چگونه می توان این را توسط مخاطبان مختلف تفسیر کرد؟
4. آیا این اطلاعات از منبع موثقی آمده است؟
5. در صورت وجود چه اطلاعاتی از قلم افتاده است؟

آینده سواد رسانه ای(The future of media literacy)

در حال حاضر، باید بتوانید بگویید که داشتن سواد رسانه ای یک مهارت عالی است. بنابراین، آینده برای سواد رسانه ای به طور کلی چه خواهد بود؟

رسانه ها به طور مداوم در حال رشد و پیشرفت هستند، بنابراین چیزهای زیادی برای پیگیری وجود دارد. پلتفرم‌هایی مانند دستگاه‌های هوش مصنوعی و هدست‌های واقعیت مجازی در حال حاضر علیرغم اینکه نسبتاً جدید هستند، معمولاً در اختیار خانواده‌ها هستند. نحوه برخورد شما با رسانه به نحوه ارائه آن بستگی دارد، بنابراین رسانه های جدید فرصت ها و خطرات جدیدی را ارائه می دهند.

سواد الگوریتمی(Algorithmic literacy)

این مفهوم جدید از الگوریتم‌هایی سرچشمه می‌گیرد که وب‌سایت‌ها و برنامه‌ها از آن برای ارائه رسانه‌ای خاص به شما استفاده می‌کنند. بسیاری از مطالبی که به صورت آنلاین به شما ارائه می شود بر اساس فعالیت ها و عادات قبلی به شما نشان داده می شود.

سواد الگوریتمی(برنامه نویسی) توانایی درک این موضوع است که این موارد بر اساس الگوریتم ها به شما نشان داده می شوند. درک این نکته مهم است که اگر موضوعی شخصاً هدف قرار گرفته باشد، ممکن است اطلاعات کامل موجود را دریافت نکنید. ممکن است فقط به شما نشان داده شود که الگوریتم هایی که تعیین می کنند به شما مربوط است.

همانطور که الگوریتم‌ها قوی‌تر می‌شوند و می‌توانند شما را با محتوا و تبلیغات خاص‌تر هدف قرار دهند، می‌توان انتظار داشت که سواد الگوریتم در آینده اهمیت بیشتری پیدا کند.

افکار نهایی(Final thoughts)

با توجه به اطلاعات و رسانه های زیادی که به صورت روزانه مصرف می شود، سواد رسانه ای اکنون بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. امیدواریم این مقاله دانش شما را در مورد سواد رسانه ای گسترش داده باشد و شما را برای ارزیابی انتقادی هر رسانه ای که در آینده با آن مواجه می شوید آماده کرده باشد.

اگر می‌خواهید درباره تأثیر رسانه‌ها بر ما بیشتر بدانید، منتظر مطالب جدیدتر و بعدی در این زمینه باشید که در وبلاگ مداد طلایی با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.

برگرفته از سایت www.futurelearn.com

تدوین و ترجمه: خانم زهرا بابایی

Taken from the future of learning site

Edited and translated by Mrs. Zahra Babaei